Karne Yazısı

2018-2019 eğitim senesi biterken pek çok ebeveynin,

eğitimcinin ve öğrencinin gündeminde “karne” var. Karne

değerlendirmesi konusunda bazı pratik bilgileri sizle paylaşmak

isterim.

Öncelikle biraz klişe olmakla birlikte karnenin bir yaşam

başarısı olmadığı gerçeğini anımsamakta fayda var. Ülkemizdeki

eğitim sistemi gelişmekle beraber, her bir çocuğun özgün

becerilerini besleyen, farklıkları gözeten bir eğitimi sistemimiz

henüz yok. Eğitimcilerin ve ebeveynlerinin odak noktasının

çocukların biricikliğini keşfetmek ve kendilerini ifade edecek

alanlar yaratmalarını desteklemek olduğunu belirtmek isterim.

*Genelde “Kötü” olarak betimlenen karne nasıl

değerlendirilmeli?

 Ebeveyn olarak yalnızca olumsuzlara odaklanmayın.

Çocuğunuzun güçlü yanlarını vurgulayın. Her çocuğun başarılı

olduğu alanlar vardır. Eksik yanlara odaklanmaktansa çocuğun

kuvvetli yanlarını ortaya çıkartın. Daha önce üstesinden geldiği

durumları anımsatın. Çocuk öz kaynaklarını anımsadığında,

özgüveni pekişecektir.

 Çocuğunuzu suçlamak, rencide etmek, etiketlemek, hele ki

şiddet kullanmak çocuğu travmatize etmekten başka hiçbir işe

yaramayacak, aksine işleri daha kötüye götürecektir.

 Her çocuk biriciktir. Bu süreçte çocuğunuzun öğretmeniyle

irtibata geçin ve çocuğunuza özgü öneriler alın.

 Aile toplantısı yapın. Okulda neden zorlandığını, neye ihtiyacı

olduğunu dinleyin. Birlikte çözüm geliştirin. Tüm aile meclisi

toplanarak, çocuğun kendi çalışmasını ve performansını

değerlendirmesi istenebilir. Daha iyi bir performans geliştirmek

için neler yapılabileceği çocukla ailenin ortaklaşa bir plan

yapmasıyla mümkün olacaktır.

 Ebeveynler kendi okul deneyimlerini, anılarını, sorunlarla nasıl

başa çıktıklarını çözüm önerileriyle birlikte aktarabilir. Sorun

odaklı değil, çözüm odaklı olmak çocuğun da bakış açısını

değiştirecektir. Çocuğa ilerde nasıl bir hayat hayal ettiği, o

hayale ulaşmak için hangi adımları atabileceği sorulabilir.

Göreceksiniz, aslında çocuklar neler yapmaları gerektiğini

aslında gayet iyi biliyorlar. Tek ihtiyaçları olan şey

ebeveynlerinin sevgisi, ilgisi, sabrı ve kendilerine olan inancını

hissetmek.

 Daha çok iletişim kurun. Çocuğunuzu yüreklendirin.

 Hiçbir şekilde çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamayın.

Kıyaslanmak bir çocuğun haset, değersizlik, yetersizlik

duygularını besler, öfkesini arttırır. ‘Okul başarısında iyi

olamadıysam, başarısızlık konusunda en iyisi olabilirim’ inancı

pek çok kıyaslanan çocukta oluşur.

 Çocuğunuzun yanında bir başkasını aşırı övmeyin. Bu övgüyü

kendi başarısızlığı gibi algılayacaktır.

 Asla ama asla şiddet kullanmayın. Bu istismardır.

 Umursamaz davranmayın, bu çocuğun ihmal edildiğini ve

değersiz olduğunu hissetmesine sebebiyet verir.

 Her koşulda sevildiğini hissettirin. Aksi takdirde çocukta

‘yalnızca başarılı olursam sevilirim’ algısı oluşur. Bu koşullu

sevgidir. Her koşulda ebeveyninin desteğini hisseden çocuk

duygusal ve akademik olarak ivme kazanacaktır.

 Eksiklerini telafi edebileceğini, bunun bir deneyim olduğunu ve

fırsata çevrilebileceğini anlatın.

 Gerçekçi Hedefler Koyun: Gerçekçi hedefler koymak ve bu

doğrultuda planlar yapmak önemlidir. Çocuğun asla

gerçekleştiremeyeceği hedefler, onu çalışmaktan alıkoyacaktır,

özsaygısının ve özgüveninin zedelenmesine sebebiyet verecektir.

 Utanma, suçlama, aşağılama çocukta semptom ve patoloji

oluşmasına sebep olur.

 Rolleri karıştırmayın. Çocuğunuzun öğretmeni değil ebeveyni

olduğunu kendinize anımsatın.

 Gelecek dönemde akademik olarak ivme kazanacağına olan

inancınızı ve güveninizi hissettirin.

 Gelecek dönem için çalışma planı oluşturun. Bu plana sadık

kalın. Planda düzenli molalara yer verin.

 Geçmişi Gündeme Getirmekten Kaçının: Çocuklara, sürekli

karnelerindeki düşük notları anımsatılarak, rencide

edilmemelidir.

 Çocuğunuzun okulda yaşadığı akademik sorunların altında

öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, gelişimsel bozukluklar,

olumsuz hayat olayları, uyum ve davranış sorunları olabilir. Bu

süreçte uzman desteği alın.

*Genelde “İyi” olarak betimlenen karne nasıl değerlendirilmeli?

 Aşırı ve büyük ödüller yerine çocuğunuzun çabasını takdir edin,

tebrik edin, çocuğunuza sarılın, temas edin.

 Karne iyiyse; ‘Hemen bu notlara güvenme’ gibi söylemlerden

kaçınmak, çocuğun başarısının tadını çıkarmasına imkan

sağlamak önemlidir.

 Her türlü rekabetin önüne geçilmelidir. ‘Bak sen ondan iyi

almışsın’ gibi kıyaslamalar çocuğun arkadaşlarına karşı olumsuz

bir perspektif ve algı oluşturmasına sebebiyet verecektir.

*Karne değerlendirmesinde yapılan ebeveyn hataları

 Ebeveynler karneyi değerlendirirken, olumlu sonuçlarda bu

süreçten kendilerine pay çıkarma, olumsuz sonuçlarda ise bu

durumun kendileriyle hiçbir ilişkisi olmadığını düşünme

eğilimindedir. Oysa aile bir sistemdir ve başarı da başarısızlık da

değerlendirilirken aile üyeleri objektif olmalıdır.

 Ebeveynler bu süreçte kendilerini de değerlendirmelidir.

Çocuklarının okul başarısı için gerekli olan huzurlu ev ortamı,

kapsayan ve destek olan ebeveyn tutumunu sergileyip

sergilemedikleri, süreçteki yaklaşımları, ebeveyn tutumları

arasında fark olup olmadığını gözden geçirmek önemlidir.

 Aşırı uçlarda tavır ve tutumda bulunmak, Aşırı övmek veya

yıkıcı bir tutum sergilemek.

 Rencide etmek, suçlamak, etiketlemek, kıyaslamak.

 Karneyi hayat başarısı olarak görmek.

 Cezalandırmak veya aşırı ödüllendirmek.

 Yalnızca olumsuzluklara veya olumlulara odaklanmak.